بهار عربی دستاوردهای فراوانی به همراه داشت؛ به نظرم زمان زیادی میطلبد تا بخش اعظم ثمرات آن به طور کامل به بار نشیند؛ اگر بگویم که در زمینەی بیداری و در زمینه های اخلاقی و انسانی یک سونامی واقعی روی داده است مبالغه نکردهام. به جرأت میتوان گفت مهمترین رهاورد بهار عربی کشف نیروها و توانمندیهای نهفته در وجود افراد و نیز پی بردن به استعدادهای دیگران بود. جوانان سنگ بنای اصلی بهار عربی هستند؛ آنان توانستند با هوشیاری، فداکاری و با روحیەی بخشندگی خود نگاه بزرگان را نسبت به خود تغییر دهند و حتی دیدگاەهایشان را واپس بزنند. اغلب افراد میانسال و مسنتر تصورات نادرستی نسبت به بسیاری از جوانان در ذهن داشتند؛ شاید مهمترین تصورات آنان عبارت بود از:
- جوانان خودمحور هستند و بیشتر به خود مشغولند؛ آنان میخواهند همه چیز را به دست آورند بدون اینکه چیزی را هزینه کنند.
- جوانان بیشتر به خوشگذرانی و سرگرمی تمایل دارند، آنان دوست دارند از چیزهای خوب لذت ببرند و به شدت مشتاقند تا روحیەی خود را بهبود بخشند.
- جوانان در پرداختن به مسائل جدیت ندارند و در راه رسیدن به فضایل و اهداف بزرگ، صبر و استقامت کافی ندارند.
- جوانان در خانوادەهای خود بیشتر به انزوا تمایل دارند و در عین میخواهند در دایره گستردەای از دوستان جای گیرند.
- جوانان چندان به سنتها و آداب و رسوم پایبند نیستند و اغلب یاغی و سرکش ظاهر میشوند.
- جوانان کوتەبین هستند و از کمترین احساسات ملی برخوردارند.
این طبیعی است که چنین گرایشهای منفی نسبت به جوانان در همەی افراد مسن وجود ندارد به همین ترتیب این اتهامات بر تمام جوانان هم صدق نمیکند. اگر چنین بود پس چگونه در طول یک سال بسیاری از ویژگیهایی که برشمردیم در اغلب جوانان تغییر کرد؟ آیا ویژگیهای مثبت و خصلتهای زیبایی که در ادامه به آن خواهم پرداخت در طول همین مدتزمان کوتاه در جوانان به وجود آمده است؟ یا اینکه این ویژگیهای مثبت وجود داشت اما شرایط بروز آن فراهم نشده بود؟ یقیناً احتمال دوم درست است؛ چرا که تغییر اخلاق و عادات نیازمند زمان زیادی است؛ به هر حال جوانان در چشم بسیاری از ما با مظاهر گوناگونی ظاهر شدەاند؛ من بسیاری از معانی مثبت و مفاهیم عالی را به ویژه در جوانان مصر و سوریه مشاهده کردهام؛ به طوری که تصاویر کلیشەای پیشین از جوانان را نقض میکند؛ شاید مهمترین تصاویری که از آنان در ذهن دارم اینها باشد:
- جوانان شجاع و دلاوری که از مرگ، شکنجه، از دست دادن شغل و تبعید نمیهراسند؛ جوانانی که روح مبارزەطلبی برای رویارویی با مشکلات را با خود دارند، اگر چه به قیمت جانشان تمام شود. مردم میدانند که در [...] هزاران نفر از جوانان روزهای جمعه وضو میگیرند و پس از ادای نماز با عشق به شهادت دست به تظاهرات میزنند و به اذن خدا هزاران نفر از آنان هم به این مقام نائل آمدەاند. به باور من جوانان امروز [...]، پایمردی و شجاعتی از خود نشان دادەاند که هیچگاه پدران و نیاکانشان از آن برخوردار نبودەاند و این ادعای گزافی نیست با اینکه نیاکانشان در محیطهای پر از ترس و بیم پرورش یافته بودند!
- نسل جدید نسلی عملگرا و واقعبین است؛ دوست دارد دستاورد تلاش و کوشش خود را به مردم نشان دهد؛ این در حالی است که نسل گذشته در سخنوری مهارت داشت و مشکلات را به صورت ذهنی تصور میکرد بدون اینکه با واقعیت آن درگیر شده باشد؛ به همین ترتیب به صورت ذهنی هم آن را حل و فصل میکرد.
- نسل بهار عربی به کار انبوه ایمان دارد، به دستاوردهای کم قانع میشود و ارزش تخصص را نیز میداند؛ به همین خاطر این نسل به خوشبینی و لذت و رضامندی گرایش زیادی دارد. اما پدران و نیاکان آنان شیفتەی پیروزیهای کلان و خیزشهای کیفی بودند، به همین خاطر آنان تنها از یک پنجم توان خود بهرەبرداری کردەاند چرا که آنچه امکانپذیر بود آنان را قانع نمیکرد و آنچه هم قانعشان میکرد امکانپذیر نبود!
- اغلب جوانان بهار عربی در کارهای خود آموزشدیده و موفق هستند و راه استفاده از ابزارهای ارتباطی نوین را به خوبی میدانند. آنان میدانند چگونه ارتباطات عملی کارآمد و مثمر ثمر برقرار کنند. بدون شک نسل پیر و کهنسال در زمینەهای مذکور از کمترین مهارت و آموزش برخوردارند.
- نسل نو به خود اعتماد دارد و از کمترین عقدەهای روانی ناشی از نقص و کمبود برخوردار است؛ این نسل میتواند به نوعی بین مسئولیتها و اصول و مبانی و بین خواستەها و آرمانهای خود سازگاری ایجاد کند؛ این نسل فرزند زمان خویش است و در حد توان مسئولیتهایش را انجام میدهد.
این نسل، نسل برتر است. بهترین شاهد ارجحیت و برتری آن تغییرات بزرگی است که در زمینەی شخصی، سیاسی و اجتماعی در خود ایجاد کرده است.
تغییر نگاه ما نسبت به نسل جوان مرا خوشبین میسازد بر اینکه نسل آینده بهتر، قویتر و با ثباتتر از جوانان امروز باشد و این کار بر خداوند دشوار نیست.
نظرات